MESCİD-İ AKSA ( KUDÜS-1 ) – EMEL FIRATLI

MESCİD-İ AKSA ( KUDÜS -1 ) – EMEL FIRATLI

?????????????????????????????????????

Kudüs, yazıp yazmamakta tereddüt ettiğim bir şehir oldu. Hep sorarlar ya; “seni en çok etkileyen yerler neresiydi” diye, işte Kudüs; bu çok özel yerlerden biriydi benim için. Bu kutsal şehirde gezerken, mistik havayı, pozitif enerjiyi taa iliklerinize kadar hissediyorsunuz. Düşünsenize; 3 din için de çok kutsal bir yer ve her dinin mensupları için de din sanki bir yapıştırıcı gibi bağlayıcı, onları bir arada ve diri tutan bir etken. Şehirde gezerken aynı anda ezanı, çanı, şofarı duyabilirsiniz. Aynı karede üç dinin mensuplarını fotoğraflayabilirsiniz. Birbiri içine girmiş ibadethaneleri gezerken birinden diğerine çok rahat geçiş yapabilirsiniz. Bu şehre ait bir sendrom bile var; Kudüs Sendromu ( Bak: Ek – Kudüs Sendromu)

Son zamanlarda haberlerde çokça dile getirilen ve gözlemlediğim kadarıyla da yanlış bilinen Mescid-i Aksa ile Kudüs serisine başlamak istedim. Hemen başlarken belirtmek isterim ki; Mescid-i Aksa, bir bina, bir cami veya bazı kimselerin zannettiği gibi altın kubbeli Kubbetüssahra değildir.

Mecid-i Aksa; Moriya tepesi üzerine inşa edilmiş, şehir duvarları ile çevrili olup içinde; Kubettüssahra, Aksa Camii, Burak Mescidi, Mervan Mescidi, Zincir Kubbesi, Miraç Kubbesi gibi en az 200 eseri barındıran, toplam 144 dönümden oluşan bir bölgenin adıdır. Daha iyi anlayabilmeniz için, Zeytin Dağından çektiğim birkaç fotoğrafı paylaşmak istiyorum.

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

Mescid-i Aksa, Müslümanlar için çok önemli. Çünkü;

  • Kudüs; Mekke ve Medine’den sonraki 3. Kutsal şehirdir. Üç kutsal mescidden biri Kudüs’te bulunmaktadır. ( Mescid-i Haram/ Mescid-i Nebi / Mescid-i Aksa ) Peygamberimiz tarafından ziyaret edilmesi istenmiştir. Mescid-i Aksa; Harem-i Şerif olarak da adlandırılmaktadır.
  • Hicret sonrası, 17 ay kadar Müslümanlara kıble olmuştur.
  • Muhammed’in, Miraç gecesi semaya yükseldiği yer buradadır.
  • Yine Miraç gecesi, Muhammed’in diğer peygamberlerle birlikte namaz kıldığı yer buradadır.
  • Kubettüssahra; yıkım veya yeniden yapım geçirmeyen en eski İslam yapısıdır.

Gelin şimdi Mescid-i Aksa’yı daha yakından tanıyalım;

KUBETTÜSSAHRA;

?????????????????????????????????????

Yapımı 691 yılına denk gelmektedir ve yapılması emrini veren Emevi halifesi; Abdülmelik İbn Mervan’dır. Muallak kayasının hemen üzerine inşa edilmiştir. Zaten anlam olarak da sahranın yani “kayanın kubbesi” demektir. Bu kayanın da zirvesine inşa edilmiştir. İslam inanışına göre; Hz. Muhammed’in Miraç gecesi semaya yükseldiği yerdir.

?????????????????????????????????????

Burada daha önce “Süleyman Mabedi” yani “Beytülmakdis” bulunmaktadır. O yüzden Yahudiler için de çok kutsal bir mekândır ve onlara göre kutsallığın merkezi olup buraya “Kuruluş Kayası” demektedirler. Bunları başka bir yazıya bırakıp tekrar Kubettüssahra’ya dönelim. 1,5 metre yüksekliğinde en geniş yeri 18 metre, en dar yeri 13 metre

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

olan bu kayanın altında “Ruhlar Mağarası” bulunmaktadır ve gerçekten de bu mağaradan bakıldığında kaya havadaymış hissi uyandırmaktadır. Bu mağara da İslam inancına göre çok özeldir çünkü Miraç gecesi Hz. Muhammed’in burayı ziyaret ettiği ve diğer peygamberlerle namaz kıldığına inanılmaktadır. Mağara içinde Hz. İbrahim adına atfedilen, dünyanın en eski mihrabı da bulunmaktadır.

?????????????????????????????????????

Kubbetüssahra,  altın renkli kubbesi ile şehrin hemen her tarafından görülüp, fotoğraflara ayrı bir güzellik katmaktadır. Sekizgen bir yapısı olup en eski İslam eseridir. Çünkü, Kabe dahil yapımından sonra, yıkım ve yeniden

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

yapım aşaması geçirmemiştir. Sadece belirli dönemlerde restorasyonlar geçirmiştir. İlk yapıldığında dış cephesi mozaiklerle kaplıydı fakat Kanuni Sultan Süleyman döneminde bu mozaikler sökülüp yerine çini tercih edilmiştir ve çok sevilip daha sonraki restorasyonlarda da çini kullanılmıştır. Daha önceden kubbede gümüş ve kurşun tercih edilmiş sonra altına çevrilmiştir. En son Ürdün kralı Hüseyin’in isteği ve şahsi parası ile altın kaplama yapılmıştır.

Doğu, Batı, Kıble ve Cennet olmak üzere 4 kapısı bulunan Kubbettüssahra 31 metre yüksekliğindedir ve içinde Sakal-ı Şerif de bulunmaktadır.

AKSA CAMİİ

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

İlk yapımı; 705 yılında Emevi Halifesi Velid zamanıdır. Daha sonraki yıllarda depremler sonucu ve restorasyon amaçlı defalarca yıkılmış ve yeniden yapılmıştır. Her seferinde eskisinden bazı hatıralar kalmış ve böylece değişik bir

?????????????????????????????????????

yapıya sahip olmuştur. Kurşuni renkteki kubbesi ayırıcı özelliğidir. İçinde sütunlarla ayrılmış 7 bölüm veya koridor bulunmaktadır. Bu sütunlar çok farklı zamanlara ait olup, içlerinde Romalılar dönemine kadar uzananlar vardır.

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

Dekorasyonunda ise Fatımiler, Eyyubiler, Memlukler ve Osmanlıların izlerini taşımaktadır. Selahattin Eyyubi zamanında yaptırılan Aksa Mihrabı ve Zengi Minberi yıllarca İslam Sanatı şaheseri olarak kabul görmüştür. Zengi

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

minberi ne yazıkki 1969 yılında Avusturyalı akli dengesi bozuk bir şahsın çıkardığı yangın sonucu yok olmuştur. Şimdiki minber Ürdün tarafından eskisine benzetilerek Künde-kari sanatı ile yani hiçbir metal bağlantı olmadan yapılmıştır.

Caminin içinde Osmanlıların yaptırdığı Hazreti Ömer mescidi de bulunmaktadır. Bu küçük mescidin sarmal sütunları ilginç olup haçlılar döneminden kaldığı sanılmaktadır.

?????????????????????????????????????

Aksa Camii’nin alt katında eski Aksa Camii bulunur. Burada çok eski dönemlerden kalan sütunları görmek mümkündür. Bunların bir kısmı 2000 yıllıktır.

24_640x428

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

Mescid-i Aksa avlusu iki ayrı platforma sahiptir. Aksa camiinin olduğu bölüm ve buradan 3 metre yukarıda olan ve Kubbetüssahra’yı içeren ikinci kısımdır. Tamamında 200 kadar eser bulunmaktadır. Mesela Aksa Camii avlusunda:

?????????????????????????????????????

 

Aksa Camii, Burak Mescidi, Mervan Mescidi vardır. Kubbetüssahra avlusunda ise : Kubbetüssahra, Nebi Mihrabı, Zincir Kubbesi, Miraç Kunbbesi, hızır Kubbesi, Ruhlar Kubbesi gibi çok önemli eserler bulunmaktadır.

Bunlardan bir kaçını tanıyalım:

ZİNCİR KUBBESİ:

?????????????????????????????????????

Kubbetüs Sahranın hemen yanında yer almaktadır, defalarca yıkılıp yeniden yapılan bir kubbedir. Emevi döneminde hazinenin saklandığı yer olduğu sanılmaktadır Osmanlı döneminde bu kubbeye çini süslemeleri eklenmiştir. Bizim gittiğimiz dönemde etrafı çevrili idi ve sadece kubbesi görünüyordu.

MİRAÇ KUBBESİ:

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

Bu kubbe Eyyubiler döneminde Hazreti Muhammed in göğe yükseldiği noktaya yapılmıştır.

NEBİ MİHRABI:

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

Peygamber efendimizin bütün peygamberlere namaz kıldırdığı yere Osmanlılar tarafından yaptırılmıştır.

KASIMPAŞA ŞADIRVANI:

?????????????????????????????????????

Osmanlılar’ın burada yaptıkları ilk eserdir.

KAYITBAY SEBİLİ:

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

Memlük sultanı Kayıtbay tarafından yaptırılmıştır. Bu sebilden Osmanlılar zamanında dini ve önemli günlerde halka şerbet sunumu yapılmıştır.

YAZ MİNBERİ

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

KASE ŞADIRVANI:

?????????????????????????????????????

GAVANİMA MİNARESİ:

?????????????????????????????????????

Avludan birkaç fotoğraf karesi daha paylaşmakm istiyorum;

51_640x425

52_640x428

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

Bu gezimiz sırasında Filistinlilerle birlikte kıldığımız sabah namazı da farklı bir tat, değişik bir anı olarak hafızalarımıza kazındı. Demiştim ya din orada insanları birleştirici bir unsur ve camide sabah namazına katılım hayli fazlaydı, bizde rehberimiz ve arkadaşlarımızın bir kısmı ile gurup halinde otelimize yürüme mesafesinde olan Aksa Camii’ne gittik. Caminin olduğu kısma herkes giremiyor ve Filistinli silahlı görevliler bekliyordu. Arkadaşlarımızın bir kısmı daha önce namaza gittiklerinden görevliler onları tanıdı ve bize Türk, İstanbul diyerek ve gülerek karşıladılar, aksi takdirde içeri girerken sorguya çekiliyor Kelime-i Şahadet getirmeniz ve hatta birkaç sure okumanız gerekebiliyor. Yol üzerinde, dar sokaklarda bana ilginç gelen birkaç fotoğrafı paylaşmak istiyorum

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

Aşağıdakiler de bazı Filistinlilerin evlerinin kapı süsleri;

?????????????????????????????????????

?????????????????????????????????????

EK: Kudüs Sendromu;

Tıp literatürüne giren, gerçek bir hastalıktır ve öyle bir hastalıktır ki Kudüs e gelen turistlerin % 2 si bu sendroma yakalanmaktadır. Buraya geldikten sonra bu hastalığa yakalanan kişiler de aşırı dindarlığa ve ibadete yönlenme olmaktadır. Üstelik bu sendrom her üç din için geçerlidir. İçlerinde kendilerini Mesih zannedenler bile olmaktadır. Fakat işin ilginç yanı buradan ayrıldıktan sonra bir hafta içinde kendiliğinden geçmektedir. Bu sendromu ilk ortaya koyan kişi 1930 yılında Heinz Herman dır.