ŞEREFİYE SARNICI ( İSTANBUL ) – EMEL FIRATLI
ŞEREFİYE SARNICI – EMEL FIRATLI
Hafta sonunu hem güzel hem de verimli değerlendirmek üzere gittiğimiz İstanbul’da, Tarihçi Dr. T. Cengiz Göncü beyin eşliğinde “ Tarihi Yarımada Gezisi” ni gerçekleştirdik. Bilgilerimizi tazelemenin yanında, kendisinden çok değerli bilgiler edindik. Dönem dönem bu güzel bilgileri sizlerle de paylaşmak isteriz. Ancak ayrıntılı bir çalışmayı gerektiren çok önemli mirasları içeren bu gezide anlatımı daha kolay olan ve içinde yapılan 360 derece Projection Mapping sisteminden dolayı görselliği ağır basan “Şerefiye Sarnıcı” ilk sırayı alacak.
Her konuda çok zengin olan İstanbul’umuzun yer altı da aynı üstü gibi zengin olup pek çok tarihi eseri bağrında barındırmaktadır. Kaynaklara göre; güzel şehrimizde yaklaşık 180 kadar Sarnıç bulunmaktadır. Rehberimizin belirttiğine göre; bunlardan dördünün üstü açık olup, diğerleri kapalı sarnıçlardır. Şu an ziyarete açık olan yaklaşık 15 sarnıç bulunmaktadır.
Bizans Dönemine tarihlenen bu sarnıçların yapım nedenleri arasında en önemlileri; su kaynaklarının kısıtlı olmasından dolayıdır. Özellikle de; Roma İmparatorluğunun çok önemli bir şehri statüsünü kazandıktan sonra, bu sıkıntı daha da belirgin hale gelmiştir. Bir diğer önemli neden de; geçmişte çok fazla kuşatma altında kalmış olmasıdır. Düşmanın şehri kuşatması durumunda, ilk yapılacak işlerden biri; şehre su sağlayan kaynaklara ve kemerlere zarar vermek olacaktır. İşte bu dönemlerde depolanan suların kullanımı büyük önem arz etmektedir.
Tüm bunları gözeterek Romalılar; Roma’da bile olmayan, Cengiz Beyin söylediğine göre; kanallar, kemerler ve su terazileri ile bağlantıların sağlandığı yaklaşık 490 km. lik bir su tesisi oluşturmuşlardır.
Bizans döneminden kalan, görebildiğimiz ve gezebildiğimiz nadir eserlerden biri olan “ Şerefiye Sarnıcı” nın yapımı, II. Theodosius dönemine denk gelmektedir. Kendisi, İstanbul’un yapılarında emeği geçen ama özellikle de şehrin surlarına son şeklini veren İmparator olup 42 yıl başta kalmıştır. Yapıldığı dönemde İmparatorun adıyla anılan Sarnıç, Osmanlı döneminde içinde yer aldığı mahalleden dolayı Şerefiye olarak isimlendirilmiştir.
Hacimce küçük olmakla birlikte, bir sarnıcın bütün özelliklerini gözlemleyebileceğimiz bir yapıdır aynı zamanda. Sultanahmet semtinde yer alan bu sarnıç, kendisine göre çok daha iyi biline “ Yerebatan Sarnıcı”na oldukça yakındır. Tanıtım broşüründen öğrendiğimize göre; yaklaşık 24 metreye 40 metre bir alan üzerinde inşa edilmiş olup, tavan yüksekliği 11 metredir. İçinde; 45 adet yelken tonoz ve 32 adet sütun bulunmaktadır. Üzerlerinde impost bloklar taşıyan Korinth üslubundaki başlıkların tümü Sarnıç’a özel olarak Marmara Adası mermerinden yapılmıştır. Başlıklar akantus ( ayı pençesi) yaprakları ile süslenmiştir. En güzel tarafı ise; orijinal haliyle bu başlıkların hiç bozulmadan günümüze kadar erişmiş olmasıdır. Duvarlarının kalınlığı 2,5 metre olup, su geçirmez sıva ile kaplanmıştır.
1600 yıllık geçmişe sahip olan tarihi eserin üzerindeki yapılar, 2010 yılında yıkımı gerçekleştirilerek, sarnıç ortaya çıkarılmıştır. Mekanı çok daha cazip kılan ise; Türkiye’nin ilk 360 derece Projection Mapping sistemine sahip müzesi olması ve dünyada bu sistemin entegre edildiği en eski yapı olmasıdır. Üç boyutlu olarak sunulan gösteri, gerçekten görülmeye değer olup, beş ana bölümden oluşuyor ve yaklaşık 10 dakika sürüyor. Sunum içinde; su yolu tasviri, Bizans dönemi, Osmanlı dönemi ama en önemlisi sevgili Atamız ile taçlandırılan, bizi çok duygulandıran Cumhuriyet bölümü oldu. Gösteriler, her saat başı yapılmaktadır. Hemen belirtmem gerekiyor ki; burada müze kart geçerli değil, bilet almanız gerekiyor. Sizlerin de görmeniz ve gezmeniz dileği ile.
