ULAN BATUR ( MOĞOLİSTAN ) -ERTUĞRUL FIRATLI

 

ULAN BATUR ( MOĞOLİSTAN ) – ERTUĞRUL FIRATLI

Moğolistan, dünyadaki nüfus yoğunluğu en az olan ülkelerden biridir. Yaklaşık 1,6 milyon km. karelik toprak alanına karşın 3,4 milyonluk nüfusa sahiptir. Bu nüfusun da yarıya yakını başkent Ulan Batur da yaşamaktadır.

Bu kadar geniş bir ülke olmasına rağmen, topraklarının yapısı ve iklim şartları nedeniyle tarımcılık çok kısıtlıdır. Ülkenin ana geçim kaynağı; hayvancılık ve madenciliğe dayanmaktadır. Size ilginç bir bilgi vereyim; ülkede neredeyse kişi başına 18 büyükbaş hayvan düşmektedir. Ancak ülkenin gayri safi milli hâsılası ve ekonomisi büyük oranda madenciliğe bağlıdır. Kömür, bakır ve altın ağırlıklı olup bu alanda da özellikle Çin ve Rusya ile ticaret yapmaktadırlar. Dış ticaret anlamında neredeyse Çin e bağımlılar diyebiliriz. Madencilik sektöründe yatırım yapan yabancı kuruluşlar olsa da % 75 i Çin e aittir.

Moğolistan ın % 90 ı Budist olup çok az Müslüman ve Ortodoks Hıristiyan vardır. ( Müslümanların büyük kısmını da Kazak Türkleri oluşturur) Sovyetler döneminde Budist Tapınaklarının hepsi yok edilmiştir.

Cengiz Han ve çocukları ile altın çağını yaşayan Moğol İmparatorluğunun yıkılmasından sonra,  Çin in eyaleti haline gelen Moğolistan, 1911 yılında bağımsızlık kazanmakla birlikte Çin ve Rusya nın siyasi hâkimiyeti altında olmuşlardır. Özellikle 1920 sonrası Sovyetler Birliği etkisinde olan ülke, 1991 yılında demokrasiye geçiş yapmıştır.

Geleneksel Moğol alfabesi; yukarıdan aşağıya doğru yazılmaktadır ve Uygur alfabesinden esinlenmiştir. Kısa bir dönem Latin alfabesine geçilmek istenmişse de sonrasında 1941 yılında Sovyet etkisi ile Kiril alfabesi kullanılmaya başlanmıştır. Ancak Moğol alfabesinde 2 harf daha fazladır.

Gelelim ülkenin başkenti Ulan Batur’a ;

Biz, Ulan Ude den (  Buryatya – Rusya ) Ulan Batur a olan seyahatimizi, Trans Sibirya yolu üzerinde yer alan ve 15 saat süren tren yolculuğu ile yaptık. Bu yolculuk sırasında, Rusya –Moğolistan hudut geçişini de gerçekleştirdik.

Trans Sibirya tren yolu güzergâhının, Ulan Batur üzerinden Pekin e uzanan bir rotası bulunmaktadır. Böylece başkent, Rusya, Çin ve Moğolistan’ı birbirine bağlayan önemli güzergâh üzerinde yer almaktadır. İstasyon, şehrin

ana meydanına 15 dakikalık mesafede bulunmaktadır. Bu arada hemen belirteyim, Cengiz Han Uluslar arası Hava limanı da şehir merkezinden 18 km. uzaklıkta konumlanmaktadır.  Moğol, Türk, Çin, Rus, Japon ve Kore havayolları tarafından uçuşlar gerçekleştirilmektedir.

Başkent, Moğollarca kutsal kabul edilen, Rusya’da doğup Baykal Gölüne dökülen Tuul nehrinin geçtiği  vadide konumlanmaktadır. 1990 lı yıllardan sonra hem ekonomik hem de nüfus açısından çok hızlı bir büyüme

kaydetmiştir. Şehrin kalbinin attığı yer Sukhbataar meydanıdır. Meydan adını, Moğol Halk Partisi kurucusu Damdin Sukhbataar  dan almıştır. Kendisinin, meydanda at üzerinde bir heykeli bulunmaktadır. Burası sadece turistler

açısından değil, yerliler için de tam bir çekim noktasıdır. Milli kıyafetlerini giymiş Moğolların alanın farklı noktalarında fotoğraf çektirdiklerine şahit olacaksınız. Mezuniyetler, düğünler ve özel günler için vazgeçilmez bir adrestir. Festivallerin, kutlamaların da odak noktası olan meydanda biz de bir festivale denk geldik ve onların arasına karışarak keyifli anlar yaşadık.

Meydanda, Cumhurbaşkanı ve Başbakanın çalışma bürolarının da dahil olduğu Parlamento binası bütün ihtişamı ile yer almaktadır. Yapımı 1951 yılı olup 2006 yılında Cengiz Han ın oturan heykeli ilave edilmiştir. Bir tarafında; oğlu Ögeday  Han, diğer tarafında ise torunu Kubilay  Han bulunmaktadır. Onları koruyanlar ise; Muqali ve Bo’orchu olup  önemli  generalleri idi.

Alanda bulunan sevimli bina, Devlet Opera ve Bale topluluğuna aittir. Yılda yüzden fazla gösteriye ev sahipliği yapmaktadır. Meydanda ayrıca;  Ulusal Modern sanat galerisi, bankalar ve ticaret merkezleri de bulunmaktadır.

Sukhbataar Meydanına çok yakın konumda olan Ulusal Tarih Müzesi, Moğolistan tarihini kronolojik olarak anlatan bir müzedir. 1924 lü yıllarda, Sovyetler döneminde kurulmuştur. Müze bahçesinde yer alan heykel, suç işlemiş olsa bile, her insanın yaşamı hak ettiğine vurgu yapmaktadır ki ülkede, ölüm cezası kaldırılmıştır.

Müzede, antik çağlardan başlamak üzere, Cengiz Han dönemi, 1921 sonrası Sovyetler dönemi ve 1991 sonrası Demokratik dönemi kapsayan anlatım, obje ve canlandırmalar sergilenmektedir. Mevcut eserlerin hepsi orijinal olmayıp dediğim gibi canlandırma yapılan sunumlar da bulunmaktadır. Özellikle ölü gömme teknikleri, mezarlardan

çıkan eşyalar, geçmişte ve günümüzde kullanılan kıyafetler dikkat çekmektedir. Demokrasiye geçiş öncesi verilen mücadele de ayrı bir bölümde ele alınmıştır.

Şehirde Cengiz Han a adanmış çok gösterişli bir müze de bulunmaktadır ancak biz oradayken tadilat nedeniyle kapalıydı maalesef.

Bu arada belirtmem gerekir ki, başkentte neredeyse her saat diliminde trafik sıkışıklığı yaşanmaktadır. Otel odamızdan çektiğimiz video da bu durumu sergilemektedir.

Şehirde, dünya mutfaklarından örnekler bulabileceğiniz gibi,  Moğol kültür ve mutfağını yakından tanıyacağınız güzel restoranlar da hizmet vermektedir

Şehirden birkaç kare ile yazım ı bitirmek isterim.