ERİVAN-2 ( YEREVAN ) – ERMENİSTAN ( ARMENİA ) – EMEL FIRATLI

 

ERİVAN -2 ( YEREVAN ) – ERMENİSTAN ( ARMENİA ) – EMEL FIRATLI

Matenadaran, antik el yazmaları enstitüsü ve müzesidir. Ermeni alfabesinin yaratıcısı olan Mesrop Mashtos un adını almıştır. Alt kısımda öğrencisi Koriun ile heykeli bulunmaktadır. Bazalt taştan oluşturulan bina, mimar Mark Grigoryan tarafından planlanmış, yeni bina ise Arthur Meschyan tarafından tasarlanmıştır. Girşin her iki tarafında

yer alan altı heykel, ünlü Ermeni düşünür ve bilim adamlarına aittir. ( Movses Khorenatsi – Anania Shirakatsi – Mkhitar Gosh – Toros Roshin – Frik – Gregory Tatevatsi )  Müzede 17.000 den fazla el yazması belge

bulunmaktadır. Sadece el yazmaları değil, minyatür, belge, dini yazılar, haritalar olduğu gibi farklı ilim dallarına ait belgelerin de olduğu 300.000 civarında doküman bulunmaktadır. Taşa, parşömene ve deriye yazılmış eserler sergilenmektedir. Unesco Dünya Belleği Program Listesinde yer almaktadır.

Ermenistan’a ait her türlü otantik yiyeceklerin ve taze sebze meyvenin satıldığı yerel Pazar rengarenk görünümü ile gerçekten ziyaret edilmeyi hak ediyor. Sadece yiyecek değil, kıyafet ve hediyelik eşyalar da satılmaktadır. Özellikle

Ermenistan’a ait bütün içkiler burada sergilenmekte ve satılmaktadır. Yeri gelmişken hemen belirtelim; Avrupa ve Rusya’ya yüksek oranda alkollü içecek içecek ihraç ediyorlar. En yüksek oranda da “Ararat” adı altında konyak üretiyorlar. Ağrı Dağı eteklerinde kurulu bölgede yer alan üzüm bağları ve bunlardan üretilen Ararat konyaklarının

fabrikası buradadır. Her yıl 10 milyon şişe ihraç edilmekte ve şişesi 50 dolar olup, yılda ½ milyon Amerikan Doları ekonomiye destek sağlamaktadır. En çok Rusya ile ticaret yapan ülkede petrol ve gaz olmadığından bunlar İran ve Rusya’dan alınmaktadır. Ermeniler; Rusya, İran ve Gürcistan’a vizesiz gidebilmektedirler. Günümüzde Rusya’da 2 milyon Ermeni yaşamaktadır. Aşağıdaki fotoğraf ise Mavi Caminin yakınında yer alan başka bir pazara ait.

Gelelim şehrin en güzel, en hareketli ve en gösterişli meydanlarından biri olan Cumhuriyet Meydanına. Aleksandr Tamanyan tarafından projelendirilen meydanın ortasında taş havuz bulunmaktadır ve Ermenistan halısı sembolize edilmektedir. Sadece turistler için değil yerel halk için de tam bir çekim merkezi olup özellikle akşamları bu

meydanda müzik eşliğinde fıskiyeler ile ses ve ışık gösterileri yapılmaktadır. Alanı çevreleyen binalar içinde; Tarih Müzesi ve sanat galerisi, saat kulesinin olduğu Başbakanlık binası, postane binası, Meriot Hotel ve şu an boş olan ancak Arjantinli bir iş adamı tarafından otel olarak kullanılacak bina bulunmaktadır.

( Erivan Ulusal Tarih Müzesi ve Sanat Galerisi ;1931 yılında kurulan müzede çok eski dönemlerden başlayarak günümüze değin uzanan tarihi eserler sergilenmektedir.)

Cumhuriyet Meydanının hemen yakınında her türlü hediyelik eşyayı bulacağınız çok büyük bir Pazar bulunmaktadır. (Fotoğrafını aşağıda paylaştığım cadde ve görülen heykelin biraz ilerisi hediyelik eşya pazarıdır.) Burada

alınacaklar arasında obsidyen taşından yapılan takılar ve biblolar, otantik müzik aletleri ki düdük en bilinenidir, antik halılar, otantik desenli kıyafet ve çantalar, otantik kıyafetli bebekler, şarap, konyak ile kurutulmuş meyveler sayılabilir. Hemen bir tüyo vermek isterim ki satışlarda mutlaka pazarlık yapmalısınız ve istenen fiyatın 1/3 ünü talep ederek pazarlığa başlamalısınız. Doğurganlığın simgesi nar aynı zamanda ülkenin de simgelerinden biridir, o yüzden pek çok yerde rastlayacaksınız.

Şehrin görülmesi gereken en önemli yerlerinden biri de Mavi veya diğer adıyla Gök Camidir. ( Kapuyt Mzkit ) İran hükümetinin desteği ile açılmıştır. Aslında 18. Yy. da şehirde 9 adet cami inşa edilmiştir ancak Sovyetler zamanında

büyük zarar görmüşler ve sadece bu cami ayakta kalmıştır. Şu an Erivan’ın tek camisi olup Hüseyin Ali Han tarafından yaptırıldığından “ Hüseyin Ali Camisi” olarak da anılmaktadır. Bugün Camiyi daha çok İranlılar kullanmaktadırlar. Caminin yapım yılı 1766 olup 7000 metre karelik kullanım alanına sahiptir. Cami Unesco Dünya Mirası Listesine girmek için sıra bekliyor.

Ermenistan, 301 yılında Hristiyanlığı devlet dini olarak kabul eden ilk ülkedir. Bugün seküler bir devlet yapısına sahip olmakla birlikte ülkenin % 93 ü Ermenistan Apostolik Kilisesine bağlıdır. ( Geri kalan kısım ise; Ortodoks, Katolik, Müslüman, Ezidi, Ateist ve Musevidir.) Dünya Ermenilerinin de büyük kısmı buraya üyedir. Hristiyanlığın diğer mezhepleri tarafından “ Miafizt Kilise” olarak kabul edilirler. Bu görüşe göre; Hz. İsa’nın vücut bulması sırasında, hem Tanrı hem de insan doğasının içinde kaldığı ve birleştiği kabul edilir. Bu kilisenin en büyük liderine “ Katolikos “ denir ve makamı, Ecmiadzin kentindedir. Şu an bu makamda Karakin bulunmaktadır ve Dünya Ermenilerinin ruhani lideridir.

Aşağıdaki fotoğraf, tüm Ermeni Kiliseleri arasında en büyüğü olan ve Ermenilerin Hristiyanlığı benimsemelerinin 1700. Yılı anısına yapılan ve 2001 yılında tamamlanan Saint Gregory Lusovorich Katedralidir. At üstündeki heykel

ise komutan Zoravar Andranik e aittir. Sadece Erivan değil tüm Ermenistan bir bakıma kiliseler, manastırlar ülkesidir ve en belirleyici etmenler arasındadır. Yeri gelmişken belirtmek isterim ki ülkenin en eski manastırı Naravank tır.

Ermenistan’da en ilgimi çeken şeylerden birisi de “ satranç okulu” nun olması ve ayrıca bütün okullarda da tüm öğrencilerin 3 yıl satranç eğitimi alması oldu. Zaten ülke, iki dünya şampiyonuna sahip.

( Erivan satranç okulu )

Rehberimiz, el ele tutuşarak yürüyen  erkekler görürseniz şaşırmayın, bu onların adetlerindendir dese de ben görmedim veya dikkatimden kaçtı. Ben söyleyeyim de böyle bir durumla karşılaşırsanız şaşırmayın.

İtiraf etmem gerekir ki  öğle ve akşam yemekleri Ermenistan’ın en güzel anlarındandı, zengin mutfaklarını oluşturan yemekler bizim damak tadımıza çok yakın. Her öğünde farklı lezzetlerden tadarak mutfak hakkında da bir miktar bilgi sahibi olduk. Özellikle ekmek yapımı ile ilgili bir video paylaşmak istiyorum.

Yazımın sonunda sizi gülümseteceğini umduğum bir fotoğraf ile bitirmek istiyorum. Ermenistan gezisi boyunca bize eşlik eden aracımızın ön kısmında yer alan levhanın fotoğrafını yorumsuz olarak paylaşıyorum.

Erivan şehrinden birkaç kare daha;

( Erivan Belediye binası )

( Sinema Rossiya )

(Demirciyan Spor ve Konser Kompleksi )